Złoty Dom, Domus Aurea, rzymski pałac cesarza Nerona zlokalizowany
pomiędzy wzgórzami Palatynu i Eskwilinu. Prawdopodobne pozostałości sali
bankietowej wprawianej w ruch obrotowy, głównej atrakcji Złotego Domu
Nerona wraz z jej podstawowym mechanizmem zostały odsłonięte przez
archeologów w dniu 29 września 2009 roku.
Fot. Fresk ze Złotego Domu- Domus Aurea. cc wikimedia
Budowa
Prace budowlane zostały rozpoczęte w 64 r. i były prowadzone do roku 68. Przerwano je po śmierci cesarza. Z uwagi na dużą niepopularność tej inwestycji wśród mieszkańców Rzymu - wysokie jej koszty związane między innymi z szokującym współczesnych przepychem wystrojem, przedsięwzięcie nigdy nie zostało ukończone. Do naszych czasów przetrwały starożytne opisy i pozostałości odkryte podczas prac wykopaliskowych prowadzonych w okresie renesansu. Odkrywcy z XVI wieku sądzili, że natrafili na naturalne groty i nazwali je Grotte di Roma. Pozostałości budowli zostały odnalezione pod innymi budowlami ze starożytności i średniowiecza.
Łazienki miały dopływ wody z morza i ze źródeł Albuli. Gdy tego rodzaju dom po ukończeniu poświęcił, tak tylko wstrzemięźliwie go pochwalił, mówiąc, że
W odkrytych salach odnaleziono liczne stiukowe dekoracje, malowidła w stylu podobnym do dekoracji odkrytych w Pompejach. Były ich dwa rodzaje:
Całość położona była wśród ogrodów i winnic. Na terenie odnaleziono także sztuczne jezioro, które miało być centralną częścią całego kompleksu.
Pałac został zaprojektowany jako miejsce rozrywki, jak wynika z obecności 300 pokoi bez jakiegokolwiek miejsca snu. Własny pałac Nerona pozostał na Wzgórzu Kwirynał. O dziwo, w pałacu nie ma kuchni lub latryny, albo są jeszcze nieodkryte. Pokoje wyłożono oślepiającym polerowanym białym marmurem miały urozmaicone rzuty - jedne były w kształcie nisz, inne wypustek, tak że skupiały lub rozpraszały światło dzienne. Były baseny w podłogach i fontanny pluskające w korytarzach. Neron wykazał się wielkim zainteresowaniem w każdym szczególe projektu, zgodnie z Rocznikami Tacyta, i nadzorował inżynierów-architektów, Celera i Severusa. Celer i Severus także stworzył genialny mechanizm, uruchamiany przez niewolników, powodujący że sufit pod kopułą krążył jak niebiosa, a na biesiadujących były rozpylane perfumy i zrzucano ogromne ilości płatków róży. Według niektórych relacji, być może ozdobionych przez wrogów politycznych Nerona, w jednym przypadku zrzucono takie ilości płatków róży że jeden pechowy gość został uduszony.
Jakisz czas temu, serwis "Archeowiesci.pl" donosił
Freski z "Domus Aurea" Nerona, cc wikimedia
Opr. Adam Fularz na podstawie Wikipedii oraz:
Fot. Fresk ze Złotego Domu- Domus Aurea. cc wikimedia
Budowa
Prace budowlane zostały rozpoczęte w 64 r. i były prowadzone do roku 68. Przerwano je po śmierci cesarza. Z uwagi na dużą niepopularność tej inwestycji wśród mieszkańców Rzymu - wysokie jej koszty związane między innymi z szokującym współczesnych przepychem wystrojem, przedsięwzięcie nigdy nie zostało ukończone. Do naszych czasów przetrwały starożytne opisy i pozostałości odkryte podczas prac wykopaliskowych prowadzonych w okresie renesansu. Odkrywcy z XVI wieku sądzili, że natrafili na naturalne groty i nazwali je Grotte di Roma. Pozostałości budowli zostały odnalezione pod innymi budowlami ze starożytności i średniowiecza.
Cytat z ” Żywotów Cezarów” Swetoniusza w tłumaczeniu Janiny Niemirskiej-Piszczyńskiej
Co do rozległości i przepychu tego pałacu, wystarczy podać te tylko dane. Jego przedsionek był tak wyniosły, że stał w nim posąg-kolos stu dwudziestu stóp wysokości (ok. 31,5 metra), wyobrażający samego Nerona; tak obszerny, że mieścił potrójny portyk, każdy długości tysiąca kroków. Była tam również sadzawka na kształt morza, otoczona budynkami na kształt miasta. Także partie wiejskie, urozmaicone polami uprawnymi, winnicami, pastwiskami, lasami, z całą mnogością wszelkiego rodzaju bydła i dziczyzny. W pozostałych częściach pałacu wszystko kapało od złota, migotało od drogich kamieni i konch perłowych. W salach jadalnych pułapy były wykładane ruchomymi kasetonami z kości słoniowej, aby można było przez wydrążenia sypać na biesiadników kwiaty i pachnidła. Na szczególną uwagę zasługiwała okrągła sala jadalna, która stale dniem i nocą, na wzór wszechświata obracała się dookoła.
Łazienki miały dopływ wody z morza i ze źródeł Albuli. Gdy tego rodzaju dom po ukończeniu poświęcił, tak tylko wstrzemięźliwie go pochwalił, mówiąc, że
„nareszcie zaczyna mieszkać jak człowiek".Zaczał także urządzać basen pływacki, ciągnący się od Mizenum do Jeziora Awerneńskiego, kryty i otoczony portykami, dokąd miały być odprowadzane wszystkie źródła gorące z całych Baj. W pałacu Nerona, zwanym Domus Aurea, okrągła sala główna miała mieć obracającą się dniem i nocą dookoła swej osi kopułę, symbolizującą Niebo (Swetoniusz: Zywot Nerona, rozdz. XXXI). Dom Nerona został zaprojektowany przez architektów Sewerusa i Celera. Kompleks wzorowany był na zabudowie miejskiej willi i zajmował obszar około 100 ha. Wzdłuż elewacji o łącznej długości około 1,50 km zbudowano portyki. Prowadziły one do trapezoidalnego westybulu, w którym umieszczono ogromnych rozmiarów posąg Nerona (Colossus Neronis), który za panowania Wespazjana, po dodaniu promienistej korony radiacyjnej, został przerobiony na posąg Sola (Colossus Solis). Za nim znajdowała się sala o złoconym sklepieniu. W części wschodniej odkryto oktagonalną, przykrytą kopułą salę. Wśród licznych pomieszczeń umieszczono nimfajony z wodą słoną i słodką, sale o skomplikowanej konstrukcji i zróżnicowanym kształcie. Wraz z budową Złotego Domu przebudowano także Via Sacra, dodając do niej dwustronną kolumnadę. Droga ta dochodziła do pałacu, a jej część została w niego włączona.
W odkrytych salach odnaleziono liczne stiukowe dekoracje, malowidła w stylu podobnym do dekoracji odkrytych w Pompejach. Były ich dwa rodzaje:
- niewielkie obrazy pejzażowe, namalowane na gładkich ścianach ozdobione delikatnym ornamentem; część obrazów, nawiązujących do modnego wcześniej stylu egiptyzującego, przedstawiała kompozycje pełne fantastycznych stworów; malowidła te zostały nazwane "groteskami" od rzymskich grot (w czasach późniejszych określenie groteska nabrało nieco innego znaczenia);
- malarstwo iluzjonistyczne w formie głębokich prześwitów, powiększających optycznie wnętrza. Przedstawiano na nich perspektywicznie elementy architektury.
Apsyda Świątyni Wenery i Romy, za nią wieża kościoła Św. Franciszki Rzymianki (X w.). cc wikimedia
Całość położona była wśród ogrodów i winnic. Na terenie odnaleziono także sztuczne jezioro, które miało być centralną częścią całego kompleksu.
W 300 komnatach Złotego Domu goście cesarza biesiadowali przy najlepszych winach, a Rzymianie znali co najmniej 185 ich gatunków. Do przysmaków imperatora należały wątróbka nagozęba, języki pawi, słowików oraz flamingów, móżdżek bażanta albo strusia. Aby więcej zjeść, Neron i jego biesiadnicy wywoływali wymioty i pomagali sobie lewatywą. Cesarz niewątpliwie odczytywał też gościom swoje wiersze, przy czym ostrożność nakazywała wszystkim słuchać uważnie i składać hołdy geniuszowi poetyckiemu princepsa. Nie brakło oczywiście sprzedajnych dziewczyn i chłopców do uciech. Tacyt opisał ucztę na wodzie, którą prefekt Tygellin urządził dla władcy: "Na stawie Agryppy kazał zbudować tratwę, na której zastawiona była biesiada... a jako wioślarzy chłopców rozpustnych wedle wieku i biegłości w chuciach parami ustawiono... na brzegu stawu stały w pogotowiu lupanary, pełne dostojnych niewiast, a z naprzeciwka oglądano całkiem nagie kurtyzany".fragment, wg http://www.przeglad-tygodnik.pl/pl/artykul/ten-imprezowicz-neron
Pałac został zaprojektowany jako miejsce rozrywki, jak wynika z obecności 300 pokoi bez jakiegokolwiek miejsca snu. Własny pałac Nerona pozostał na Wzgórzu Kwirynał. O dziwo, w pałacu nie ma kuchni lub latryny, albo są jeszcze nieodkryte. Pokoje wyłożono oślepiającym polerowanym białym marmurem miały urozmaicone rzuty - jedne były w kształcie nisz, inne wypustek, tak że skupiały lub rozpraszały światło dzienne. Były baseny w podłogach i fontanny pluskające w korytarzach. Neron wykazał się wielkim zainteresowaniem w każdym szczególe projektu, zgodnie z Rocznikami Tacyta, i nadzorował inżynierów-architektów, Celera i Severusa. Celer i Severus także stworzył genialny mechanizm, uruchamiany przez niewolników, powodujący że sufit pod kopułą krążył jak niebiosa, a na biesiadujących były rozpylane perfumy i zrzucano ogromne ilości płatków róży. Według niektórych relacji, być może ozdobionych przez wrogów politycznych Nerona, w jednym przypadku zrzucono takie ilości płatków róży że jeden pechowy gość został uduszony.
Jakisz czas temu, serwis "Archeowiesci.pl" donosił
"archeolodzy odsłonili fundamenty domniemanej jadalni, leżący pod nią mechanizm obrotowy i pobliskie pomieszczenia kuchenne. Jadalnia ma średnicę około 15 metrów i spoczywała na filarze szerokości prawie 4 metrów oraz czterech sferycznych mechanizmach, które – najpewniej napędzane wodą – obracały konstrukcję.Odkrycia dokonano podczas rutynowej inspekcji Wzgórza Palatyńskiego. Jest ono całe pocięte grożącymi zawaleniem się pozostałościami dawnych cesarskich rezydencji. Pałac Nerona miał powierzchnię aż 80 hektarów i zajmował znaczną część starożytnego Rzymu. By go zbudować wyburzono wiele prywatnych domów i publicznych budowli. Po śmierci władcy jego rezydencję opróżniono z drogocennych materiałów, a następnie w większości zburzono bądź zasypano. " [1]
Freski z "Domus Aurea" Nerona, cc wikimedia
Opr. Adam Fularz na podstawie Wikipedii oraz:
- http://archeowiesci.pl/2009/09/30/obrotowa-jadalnia-nerona/
- Cytat z ” Żywotów Cezarów” w tłumaczeniu Janiny Niemirskiej-Piszczyńskiej.
- http://tvp.info/informacje/nauka/jak-ucztowal-neron/959720
- [1] Associated Press story,"Nero palace ceiling partially collapses in Rome." Chicago Sun Times, March 30, 2010. Retrieved March 30, 2010
- Ball, Larry F. (2003). The Domus Aurea and the Roman architectural revolution. Cambridge University Press. ISBN 0-521-82251-3.
- Boethius, Axel (1960). The Golden House of Nero. Ann Arbor: University of Michigan.
- Claridge, Amanda (1998). Rome: An Oxford Archaeological Guide. New York: Oxford University. ISBN 0-19-288003-9.
- Palmer, Alasdair (1999-07-11). "Nero's pleasure dome". London Sunday Times.
- Romey, Kristin M. (July/August 2001). "The Rain in Rome". Archaeology (Archaeological Institute of America) 54 (4): 20. ISSN 0003-8113. Retrieved 2007-02-12.
- Roth, Leland M. (1993). Understanding Architecture: Its Elements, History and Meaning (First ed.). Boulder, CO: Westview Press. pp. 227–8. ISBN 0-06-430158-3.
- Pliny, C. Secundus (c. 77). Natural History.
- Segala, Elisabetta; Ida Sciortino (1999). Domus Aurea. Milan: Electa. ISBN 88-435-7164-8.
- Spartianus, Aelius (117-284). Historia Augusta: The Life of Hadrian.
- Warden, P.G. (1981). "The Domus Aurea Reconsidered". Journal of the Society of Architectural Historians 40 (4): 271–278. doi:10.2307/989644. JSTOR 989644.